Rouwen & Vieren Hoorn.
Afscheid, verlies, en rouw. Het zijn thema’s die in ieders leven een keer voorbijkomen. Soms groots en overweldigend, soms klein en liefdevol. Toch is ruimte voor rouw niet vanzelfsprekend. Het publieke domein heeft geen vaste plekken voor persoonlijke rouw, ook biedt onze cultuur weinig aanknopingspunten om het zomaar over rouw te hebben. Dit bleek de aanleiding voor Rikko Voorberg, artistiek leider van Stichting PopUpwerk, om in 2021 een eerste Rouwen en Vieren kas op te richten in Amsterdam. Een plek waar men de weken rondom kerst terechtkan om een kaarsje te branden, een lint te beschrijven of woorden te delen in het gastenboek. Een plek van niemand, en voor iedereen.
De afgelopen jaren wordt steeds duidelijker hoe urgent het is om ruimte te maken voor rouw. Ondanks de constatering dat de maatschappelijke aandacht voor verlies en rouw de afgelopen jaren is toegenomen, blijkt het volgens Riet Fiddelaers-Jaspers, rouwtherapeut en opleider verlies en rouw, nog steeds lastig voor mensen om vorm te geven aan hun rouwproces. De reden die Fiddelaers-Jaspers hiervoor aandraagt, is dat rouwen door de jaren heen steeds meer een privé aangelegenheid is geworden. Waar, met name in de eerste helft van de vorige eeuw, rouwen aan regels was gebonden, is dit nu niet meer het geval.
Onze cultuur schrijft niet langer voor hoe te rouwen, waardoor mensen niet meer weten hoe ze moeten rouwen en hoe ze anderen in hun rouw kunnen steunen. Rouw is geen ziekte die we zo snel mogelijk moeten zien op te lossen. Het is een reactie op een betekenisvol verlies. Verlies wat geïntegreerd moet worden in het veranderde leven. Een plek waar dit gezien mag worden en aanwezig mag zijn, nodigt ook uit om het verlorene te vieren. In de aandacht te zetten. En dat is precies waar de kas in voorziet.
Lisa van Zadelhoff schreef twee jaar lang voor de Correspondent over rouw in haar laatste artikel schreef ze: “In de twee jaar dat ik voor de Correspondent over rouw schrijf, zag ik steeds opnieuw: rouw speelt een te kleine rol in onze samenleving, in onze gesprekken, op scholen, op de sportvereniging, op het werk, op de groenteafdeling van de supermarkt. Dat voelde ik zelf toen mijn moeder overleed, maar het werd ook in mijn gesprekken met andere rouwende en experts bevestigd. Rouw is overal, ieder mens krijgt er vroeg of laat met die nietsontziende dood te maken en tegelijkertijd is het nog te onbesproken”. De kas is voor iedereen toegankelijk. Voor mindervaliden gezien de locatiekeuze en inrichting. Voor mensen met een gehoor- of gezichtsbeperking. Er zijn altijd vrijwilligers aanwezig ter ondersteuning. Iedereen kan dan ook meedoen. Meerouwen, herdenken en meevieren. De kas is voor voorbijgangers even zinnig als voor hen die even in hun eentje of met elkaar naar binnen gaan.
“Rouwen met anderen maakt ruimte vrij voor andere gevoelens. Hoewel verdriet en gemis emoties zijn die we liever vermijden, maakt de draagkracht van een luisterende en meerouwende omgeving de ervaring iets minder zwaar. Wij mensen hebben elkaar nodig.” Manu Keirse